Kunst als troost
In het najaar van 2025 of in de herfst van het cultuurseizoen gaat het jaarthema rituelen richting rouwrituelen of hoe we troost vinden en bieden in donkere tijden. Het eindresultaat van al onze pogingen is een heel duidelijke conclusie, kunst brengt troost. Muziek, film, humor, theater, dans, kunst heeft een groter doel dan schoonheid bieden. Ook dit najaar kan je in Westrand terecht voor verstrooiing, ontspanning, verbinding, loutering en een beetje troost.
Programma najaar 2025
Waarom heeft Westrand voor dit thema gekozen? We checken het bij Lies Van Lierde, programmator theater en dans, Annelies Desmet, programmator film en Elisabeth Maesen, programmator familie aanbod.
Lies: Schoonheid, reflectie, ontroering en verbinding spelen een belangrijke rol op momenten waarbij rouw en verdriet heel aanwezig zijn. Dit zijn elementen die veel kunstvormen in zich dragen, daarom willen we vanuit Westrand, nu we inzetten op de programmeringslijn ‘rituelen’ dit najaar inzetten op troost en troostrituelen.
Elisabeth: Voor mij is een belangrijke boodschap dat je niet alleen bent, al voelt dat vaak zo. we kennen allemaal verdriet, gemis en hebben allemaal op onze manier behoefte om getroost te worden, om je gedragen te voelen. Soms heb je er nood aan om dat verlies even te koesteren: de scherpe pijn verzachten met woorden, verhalen, herinneringen. Soms heb je er nood aan om troost te vinden in echte betrokkenheid: door aanwezigheid te voelen, door een aanraking, de blik van een ander, door een gezamenlijke actie, een gedeeld en troostrijk moment. Als je troost dan… bied je iemand hulp en steun, je beurt iemand op, je geeft verLICHTing, je verzacht de pijn, je bent er voor de ander.
Wat willen jullie hiermee bereiken?
Lies: We hopen op deze manier, via verhalen, dans, literatuur, muziek, …ook op deze intense momenten, een rol te kunnen spelen voor mensen, voor ons publiek. We hopen hiermee inspirerend en verzachtend te kunnen zijn.
Annelies: Kunst en cultuur kunnen heel verbindend werken, en dit najaar hopen we hiermee ook helend te kunnen werken. Mensen verbinden die in hetzelfde schuitje zitten.
Muziek, dans, dat lijken inderdaad vormen die heel troostend kunnen overkomen bij een publiek, maar hoe kunnen theater, film en fictie hier een rol spelen?
Annelies: Een film of een theaterstuk kunnen zeker troost bieden door herkenning in verhalen of personages, het tonen van moeilijke thema's zoals verlies en rouw en het bovenhalen van emoties en empathie. Films kunnen helpen om verlies te verwerken, emoties toe te laten en creëren een gevoel van verbondenheid. Films maken soms emoties los waarvan je zelf niet zo bewust was, ze halen opgeborgen tranen naar boven. Zo’n films kijk je best alleen, in de filmzaal worden die tranen al snel ingeslikt of weggeveegd en het doet net deugd om ze eens de vrije loop te laten. Maar dan spreek ik tegen mijn eigen winkel, kom dus gerust samen huilen in de dinsdagfilm!
Lies: De voorstelling Zonderzeeër van Sander Deckx, heeft iets heel bevrijdends en onluikends. Je voelt heel erg mee met Sander, die zijn heel persoonlijk verhaal brengt over hoe mensen naar hem kijken als iemand in een rolstoel. Ik kan mij voorstellen dat het voor hemzelf ook heel troostend werkt om dit gevoel met een publiek te delen. En uiteraard zullen sommige mensen zich ook heel erg aangesproken voelen en troost vinden in zijn verhaal.
Ontdek hier het volledige troost-programma
Bekijk onze thema's
Wat biedt jou troost?
We vroegen aan artiesten en publiek wat biedt jou troost? Lees hier de resultaten.
Stilteplek
Ook Bibliotheek Dilbeek creëert een stilteplek vanaf 20 oktober, een ruimte waar bezoekers kunnen lezen, luisteren en schrijven. November telt traditioneel twee feestdagen voor de dood: het katholieke Allerzielen en de Mexicaanse Día de los Muertos (Dag van de Doden). Beide dagen tonen hoe belangrijk rituelen zijn om verlies te verwerken en herinneringen levend te houden. De bibliotheek is dé uitgelezen plek voor reflectie en verstilling. Iedereen die nood heeft aan stilte of troost kan dit najaar terecht in de nieuwe troostplek. Je vindt er themaboeken, troostrijke podcasts en een Huisbus — een bijzondere brievenbus, ontworpen door kunstenares Saar De Buysere, waarin je een brief aan een overleden dierbare kan achterlaten.
Postkantoor 00/00/00 is een uniek concept: een plek waar je brieven kan sturen naar wie je mist (Postkantoor 00/00/00 | postkantoor.org). De datum 00/00/00 symboliseert dat tijd in de dood niet bestaat. Voor nabestaanden begint de jaartelling opnieuw — er is een leven vóór en een leven na het verlies. Het postkantoor wil mensen op verhaal brengen, door te schrijven over de dood heen. Handgeschreven brieven naar overledenen. Want liefde overlijdt niet. Elke brief krijgt een beeldend antwoord.